Oproep: internationaal onderzoek naar verenplukken bij papegaaien
Eén op de tien in gevangenschap gehouden papegaaien doet aan ‘verenplukken’. Een duidelijk teken dat de vogels niet lekker in hun vel zitten. Helaas is tot op heden weinig bekend waarom vogels dit gedrag gaan vertonen. Onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde in Utrecht en de Universiteit van Guelph (Canada) starten daarom een grootschalig internationaal onderzoek om te achterhalen welke factoren een risico kunnen zijn voor het ontwikkelen van verenplukken bij in gevangschap gehouden papegaaien. Alle eigenaars van kromsnavels kunnen meehelpen!
Pure frustratie eindigend in een verslaving…
Het uittrekken van de veren ofwel verenplukken komt vaak voor bij in gevangenschap gehouden papegaaien. Dit gedrag is veelal niet het gevolg van een ziekte, maar een vorm van afwijkend gedrag. Soms gaat het zelfs zover, dat de papegaai zichzelf tot bloedens toe kapotbijt. Het vormt een grote uitdaging om dit gedrag te doorbreken.
Yvonne van Zeeland, Specialist Vogelgeneeskunde in opleiding en onderzoekster, verbonden aan de afdeling Vogels en Bijzondere Dieren van de Universiteitkliniek voor Gezelschapdieren, doet onderzoek naar verenplukken bij papegaaien.
“Een vogel die verenplukt, is daar ooit om een reden, vaak vanuit frustratie, mee begonnen. Het punt is dat ze er meestal mee doorgaan, ook als de oorzaak is weggenomen. Het verenplukken wordt dan een soort verslaving: gedrag dat niet noodzakelijk is en doorgaans zelfs schadelijk. Veel mensen weten zelf hoe moeilijk het is om een verslaving te doorbreken. Dat is bij dieren net zo. Het beste is dus om te voorkomen dat een vogel überhaupt begint met afwijkend gedrag. Dat kunnen we alleen als we weten waarom de dieren gaan plukken.”
Gebrekkige leefomgeving als risicofactor
Er zijn veel aannames over het hoe en waarom van verenplukken, maar er zijn weinig bewezen onderzoeksresultaten die de weg naar een oplossing wijzen. Van Zeeland: “Uit eerder onderzoek weten we dat papegaaien een vergelijkbaar leefpatroon en vergelijkbare behoeftes hebben als hun wilde soortgenoten. We weten dat papegaaien sociale dieren zijn en dat ze in het wild tot wel 8 uur per dag besteden aan het vergaren van hun dagelijkse hoeveelheid voedsel. Ze gebruiken daarbij hun snavel om de omgeving af te tasten.” In gevangenschap hoeft een papegaai niet naar voedsel te zoeken, maar houdt wel de drang om iets met de snavel te doen. Dat kan een belangrijke reden zijn om te gaan verenplukken, maar het vermoeden bestaat dat dit niet de enige reden is.
Online enquete voor alle papegaaien-eigenaars
Om te achterhalen welke factoren een risico vormen voor het ontwikkelen van verenplukken heeft Yvonne samen met onderzoekers van de Universiteit van Guelph (Canada) een internationaal onderzoek gestart. Daarbij willen zij via een online enquête zoveel mogelijk informatie verzamelen over de wijze waarop een vogel gehouden wordt, over wat hij eet en hoe de vogel zich gedraagt. Dit geldt zowel voor papegaaien die verenplukken als papegaaien die dit niet doen, en voor alle soorten papegaai-achtigen. Heeft u een kromsnavel, help dan mee!
Op de website www.parrotsurvey.com kunt u meer informatie vinden over het onderzoek en u opgeven om deel te nemen aan de online enquête over het gedrag en de leefomgeving van uw papegaai en/of parkiet. Uw deelname kan een belangrijke bijdrage leveren aan het vinden van aanknopingspunten om de leefomstandigheden en het welzijn van papegaaien in gevangenschap te verbeteren en problemen als verenplukken te voorkomen.
Verenplukken: eerst naar de dierenarts
Heeft u een papegaai die zijn veren plukt, ga dan in elk geval met hem naar een vogeldierenarts. Want ook lichamelijke problemen kunnen aanleiding vormen voor het verenplukken: pijn, infecties of jeuk bijvoorbeeld. Die oorzaken moeten eerst worden uitgesloten voor u aan een gedragsprobleem denkt. Is uw papegaai lichamelijk in orde, dan kunt u hulp zoeken bij een gedragstherapeut voor papegaaien. Hoewel verenplukken een lastig probleem is, kan het mogelijk zijn om met een aantal goede adviezen de situatie voor uw papegaai te verbeteren.