Onderzoek naar risico’s van vogelgriep bij katten
09-11-2023
De Faculteit diergeneeskunde voert in opdracht van het ministerie van LNV een onderzoek uit naar de aanwezigheid en de risico’s van vogelgriep bij huiskatten.
In theorie is er een risico dat katten vogelgriep zouden kunnen overdragen naar mensen. Op dit moment zijn er echter geen gevallen bekend waarin mensen besmet zijn met vogelgriep via hun kat en in Nederland zijn ook geen dode of zieke katten gemeld met vogelgriep. Het risico van overdracht van vogelgriep via dieren op mensen is laag. Toch wil het ministerie graag meer inzicht in besmettingen bij huiskatten, juist omdat deze katten in zeer nauw contact met mensen komen.
Voor het onderzoek wordt aan meewerkende dierenartsenpraktijken gevraagd om bloedmonsters op te sturen van huiskatten die buiten komen. Natuurlijk gebeurt dit alleen met toestemming van de eigenaar. Als katten die buitenkomen vogels vangen met vogelgriep is er kans dat ze een besmetting oplopen. De onderzoekers zijn extra geïnteresseerd in katten uit waterrijke gebieden met veel wilde vogels. Komende maanden willen zij 200 tot 300 samples onderzoeken op afweerstoffen tegen het vogelgriepvirus.
Eerder onderzoek
Bij eerder onderzoek door de Faculteit Diergeneeskunde onder 1500 katten in de periode 2020-2023 zijn katten gevonden met afweerstoffen tegen het vogelgriepvirus. Het gaat voornamelijk om zwerfkatten (zonder eigenaar). Deze katten werden tijdens een castratieproject onderzocht op afweerstoffen tegen verschillende virusinfecties, waaronder vogelgriep.
Van de 701 onderzochte zwerfkatten bleken 83 zwerfkatten afweerstoffen te hebben tegen het vogelgriepvirus. Een aantal van de onderzochte zwerfkatten had milde ziekteverschijnselen, maar niet specifiek voor vogelgriep. Het eten van besmette dode vogels is een aannemelijke besmettingsroute voor deze zwerfkatten. Een analyse naar verschillende risicofactoren wees uit dat zwerfkatten afkomstig uit natuurgebieden gemiddeld vaker afweerstoffen tegen het vogelgriepvirus hadden zwerfkatten uit andere leefgebieden, zoals een veehouderij, vakantiepark of industriegebied.
Bij huiskatten hadden 4 van de 814 onderzochte bloedmonsters afweerstoffen tegen het vogelgriep virus. De bloedmonsters van de huiskatten werden om uiteenlopende redenen naar de Faculteit opgestuurd voor bloedonderzoek. Deze waren dus geen onderdeel van het castratieproject, maar zijn als controlegroep aan dit onderdeel van het onderzoek toegevoegd. Bij de huiskatten kwamen relatief veel dieren uit stedelijke gebieden in de Randstad en het is niet bekend of deze katten buiten kwamen en dus mogelijk contact hadden met (wilde) vogels. Met het nieuwe onderzoek bij huiskatten die buitenkomen wil de faculteit hierin meer inzicht krijgen. Het onderzoek is naar verwachting medio 2024 afgerond.
Besmettingen in het buitenland
In drie Poolse steden zijn in het voorjaar van 2023 katten doodgegaan met verschijnselen die passen bij vogelgriep. De Poolse autoriteiten hebben aangegeven dat 35 katten positief zijn getest op hoogpathogene vogelgriep (HPAI) virus, type H5N1. De virussen waren nauw verwant aan elkaar maar er is geen gemeenschappelijke besmettingsbron gevonden. Een deel van de dode Poolse katten kwam niet buiten, wat een besmetting door wilde vogels onwaarschijnlijk maakt. In de afgelopen periode zijn er ook besmettingen bij katten gemeld in andere landen, zoals in Frankrijk, Italië, Canada en Zuid-Korea.
Alert blijven
Voor eigenaren van katten die buiten komen, blijft het belangrijk om alert te blijven rondom contact met zieke vogels. Het ministerie van LNV adviseert katteneigenaren om naar de dierenarts te gaan als de kat ziekteverschijnselen heeft. Informatie voor eigenaren over vogelgriep bij katten is terug te vinden op de website van de Rijksoverheid.
Ophokplicht was tijdelijk ingetrokken maar is weer landelijk ingesteld
Vogelgriep werd de laatste tijd niet meer aangetroffen bij pluimveebedrijven in Nederland. De ophokplicht is daarom sinds 3 november 2023 helemaal ingetrokken. Omdat het virus met de vogeltrek nog steeds kan worden meegenomen naar ons land, werd al gewaarschuwd dat het belangrijk bleef voor mensen die pluimvee houden om alert te zijn en voorzichtig om te gaan met dode wilde vogels.
Helaas werd op 11-11 bij een pluimveebedrijf in Renswoude toch weer vogelgriep geconstateerd en kort daarop, op 14-11, ook in Middelie. Daarom is de ophok- en afschermplicht per direct weer ingesteld voor het hele land.
Bronnen:
UU.nl
Rijksoverheid over intrekking ophokplicht
Rijksoverheid over weer instellen landelijke ophok- en afschermplicht
