Uw kat voorbereiden op de komst van een baby

Veel katteneigenaren zien hun kat als een volwaardig en gelijkwaardig lid van het gezin. Het dier heeft in hun ogen in huis dezelfde rechten als de rest van het gezin. Vanuit de kat gezien betekent dit vooral recht op aandacht, hoe schaars die soms ook is in een druk gezin.

Het komt regelmatig voor dat een huisdier wordt behandeld als het ‘troetelkindje’ van het gezin en dat het niet alleen wordt vertroeteld maar zelfs ronduit verwend. Hier is niets mis mee zolang de kat en de rest van het gezin zich er goed bij voelen, maar het kan problemen geven wanneer het gezin plotseling wordt uitgebreid met een kindje.

Eerdere ervaringen

Er kunnen zelfs ernstige problemen ontstaan als een volwassen kat nooit of alleen negatieve ervaringen heeft opgedaan met baby’s en kleine kinderen. Dit geldt zeker als die ervaringen hebben plaatsgevonden op de, voor de socialisatie van een kat zo belangrijke, leeftijd van twee tot zeven weken.

Veel eigenaren krijgen hun kat of kitten pas als de socialisatieperiode voorbij is, of hebben geen gelegenheid om hun kittens in die tijd kennis te laten maken met kleine kinderen. Dit gebrek aan ervaring kan op latere leeftijd nog wel goedgemaakt worden, maar het is verstandig om plannen te maken en voorbereidingen te treffen ruim voordat de baby er is.

Een lastige overweging

Hoe uw kat zal reageren op de komst van een baby is deels genetisch bepaald (soort kat, ras en bloedlijnen) en deels afhankelijk van zijn persoonlijkheid en ervaring. In sommige gevallen zult u op basis van deze factoren moeten concluderen dat uw kat in aanleg niet het type kat is om vredig en veilig met baby´s en kleine kinderen samen te leven. Er zijn dan ook eigenaren die na zorgvuldige afweging van dit alles besluiten dat zij het onverantwoord vinden om hun kat te houden als ze kinderen krijgen. Ze zoeken dan liever voor hun kat een nieuw tehuis dat beter past bij het dier.

Helaas is de beslissing om een kat weg te doen niet altijd zo doordacht. Agressie richting kinderen en urine sproeien (veroorzaakt door de onvoorbereide komst van een baby) worden vaak genoemd als reden om afstand te doen van een kat. Een dergelijke verdrietige ontknoping is zelfs met een goede voorbereiding niet altijd te vermijden, maar kan dikwijls worden voorkomen door vooraf alles goed te overwegen en te plannen.

Een goede basis

Om uw hele gezin, huisdieren voorop, de beste kansen te geven op een harmonieus gezinsleven, moet u rekening houden met zowel het dier als zijn omgeving. Uw kat moet over een eigen slaapplek, voer- en drinkbakjes, speeltjes en kattenbak beschikken. Dit kattengerei moet op een, voor u en uw kinderen, geschikte plek staan, maar bekijk het ook vanuit de kat.

Een kat wil een kattenbak die op een rustige plek staat, niet naast zijn eten en niet in de drukte (de keuken, de gang, enzovoorts).  Een kat wil graag een krabpaal of -plankje naast de buitendeur hebben. Door te krabben markeert hij zijn territorium. Ga na waar in huis uw kat krabt en zorg op (of nabij) die plaatsen voor een ‘legale’ krabgelegenheid.

Geef verder uw kat bij voorkeur zijn eten niet op de grond maar op een hoger gelegen plek of in een ruimte die u met een kinderhekje kunt afschermen. Hetzelfde geldt ook voor de slaapplek van uw kat. Zo heeft uw kat altijd de mogelijkheid om te ontsnappen aan de opdringerige avances van uw peuter.

Wacht niet tot de baby er is om eventueel noodzakelijke veranderingen van slaapplek, etensbakjes, kattenbak etc. door te voeren. Vooral voor een oudere kat is het belangrijk dat dit soort veranderingen geleidelijk gaat.

Een veilige plek

Weet u hoe een kat bij voorkeur reageert op iets wat in zijn ogen verontrustend of bedreigend is? Hij zal zich willen verstoppen, het liefst in een hoger gelegen donker, veilig hoekje van waaruit hij de boel kan overzien en de situatie inschatten. U kunt eenvoudig een geschikte schuilplaats maken door op een kast of stevige boekenplank een kattentent of kartonnen doos te zetten met de open zijde naar voren. Creëer meerdere van dit soort schuilplaatsen door het huis, maar vooral in de ruimtes waar u vaak zult zijn met de baby. Moedig uw kat aan ze te gebruiken door bijvoorbeeld zijn favoriete dekentjes, speeltjes of wat lekkers er in te leggen.

De kinderkamer

Meestal is de kinderkamer tot de komst van de baby een kamer waar uw kat vrij toegang tot heeft. Het is raadzaam om uw kat die toegang te ontzeggen ruim voordat de baby er is. Voorkom negatieve reacties op de verandering en frustraties door de gesloten deur (katten hebben meestal een hekel aan gesloten deuren) en behandel de deur en deurstijl met een spray waarin kunstmatige, kalmerende feromonen zijn verwerkt. U kunt ook de feromonen uit de geurklieren rond de bek van uw kat met een doekje of watje overbrengen op de deur. Wees er op bedacht dat binnenkatten gevoeliger zijn dan buitenkatten voor veranderingen in hun omgeving, territorium en levensstijl, hoe klein ook.

Het effect van geur

Een kat heeft een zeer goed ontwikkeld reukorgaan en geur speelt een belangrijk rol bij de communicatie van katten. Dit betekent dat een verstoring van het ‘geurprofiel’ in zijn territorium een kat behoorlijk van streek kan maken en veel stress veroorzaakt. Dit wordt vaak niet onderkend, maar verklaart wel waarom een kat tegen nieuw aangekochte babyspullen kan gaan sproeien of plassen. De kat probeert zichzelf gerust te stellen door de voorwerpen te voorzien van zijn eigen geur.

Een behandeling met feromonenspray  biedt uitkomst om de buggy, de kinderstoel en het bedje een vertrouwd luchtje te geven. Als u tijdig gebruikte babyspullen van vrienden en kennissen leent of overneemt, kan uw kat alvast wennen aan die hele reeks van doordringende babygeurtjes waar hij mee moet leren leven.

Het lijkt voor ons mensen met onze beperkte reukzin misschien een kleinigheidje, maar al die geuren kunnen een kat veel stress geven. Door de babyspullen geleidelijk en met beleid in huis te halen, beperkt u negatieve associaties omdat uw kat langzaam kan wennen. U heeft bovendien gelegenheid om uw kat positief te conditioneren door hem te verwennen met iets lekkers of met een leuk spelletje bij elke eerste ontmoeting met weer een nieuw voorwerp.

Belonen voor ontspanning

Neem altijd de basisregels in acht: nooit angstig gedrag belonen, want dat werkt averechts. Bekrachtig tijdens mogelijk stressgevende situaties daarentegen gewenst gedrag en ontspanning door uw kat te belonen: met vriendelijke woorden, een aai, een spelletje of een kattensnoepje.

Wennen aan babygeluiden

Het gehoor van een kat is, evenals zijn reukzin, veel beter ontwikkeld dan dat van de mens. U kunt uw kat laten wennen aan babygeluiden door opnames van babygehuil, gemurmel, gekrijs etc. op een steeds hoger geluidsniveau af te draaien. Ook hier beloont u gewenst gedrag en verhoogt u het volume pas als u denkt dat uw kat er klaar voor is.

Realiseer u, dat het gehuil van een baby veel lijkt op het dreigende zingen van katers buiten op straat. Na de komt van een baby kan een kat kan denken dat een andere kat in huis is gekomen.

Wennen aan baby's en kinderen

Het is een goed idee om baby’s en jonge kinderen op visite te vragen, maar kies wel kinderen uit die daar geschikt voor zijn. Als kinderen uw kat constant achterna hollen, zal uw kat de confrontatie als nogal overweldigend ervaren. Rondkruipende baby’s, of een liggende baby met voor de kat onvoorspelbare arm- en beenbewegingen kunnen de kat doen besluiten zich te gaan verdedigen met een mep met een poot. Houd daarom altijd toezicht en zorg dat elk contact en iedere aanraking zacht is en katvriendelijk. Beloon goed gedrag van uw kat meteen.

Sta niet toe dat een kind een kat optilt als hij niet groot en sterk genoeg is om de kat lekker vast te houden. Laat zien hoe een kat opgetild moet worden: de hand onder het achterwerk draagt het gewicht van de kat en het dier mag nooit alleen aan bij voorpoten worden opgetild. Wees er verder op bedacht dat als u een kind vertelt dat hij een kat of kitten goed vast moet houden en niet moet laten vallen, het kind het dier gewetensvol zo stevig kan beetpakken dat hij het dier met al zijn goede bedoelingen net zoveel pijn doet als een kind dat onvoorzichtig en ruw met het dier omgaat.  

Spreek bijvoorbeeld met de bezoekende kinderen af dat ze alleen met de kat mogen spelen zonder hem aan te raken, dus via een speeltje. Ze kunnen bijvoorbeeld een vishengel, balletje of lampje gebruiken. Ook kunnen ze rustig naast de kat gaan zitten en uiteindelijk misschien een aai geven als de kat dat niet te opdringerig vindt. Gebruik iets lekkers om van het contact met kinderen een voor de kat aangename gebeurtenis te maken. Positieve associaties moeten het contact met mensenkinderen tot iets leuks maken.

Sta geen enkel kind of volwassene toe dat uw kat of kitten met hun vingers, tenen of ander lichaamsdeel speelt. Dit zou op langere termijn ongewild kunnen leiden tot verwondingen of soms tot agressieproblemen.

Een andere tijdsindeling

Als u altijd een hechte band heeft gehad met uw kat, wordt het misschien lastig om na de komst van de baby de tijd te vinden om die relatie met dezelfde intensiteit voort te zetten. Het is dan verstandig en wel zo katvriendelijk om die band langzaam te verminderen voordat de baby er is. Probeer vooruit te lopen op uw toekomstige dagindeling, en schakel vroegtijdig om naar de nieuwe routine die u uw kat denkt te kunnen bieden. Laat uw kat geleidelijk wennen aan uw nieuwe dagindeling en zijn plek daarin om de impact van deze verandering in uw relatie te beperken.

Als uw kat eraan gewend is dat hij bijna altijd kan rekenen op uw onverdeelde aandacht, ontzeg uw kat dan in eerste instantie telkens korte tijd die aandacht en voer dit geleidelijk op. Uw kat bepaalt hoe snel u hierin moet gaan, maar u kunt hier niet vroeg genoeg voor de geboorte van de baby mee beginnen.

Introduceer een nieuwe structuur die aansluit bij uw toekomstige dagindeling en de behoeften van uw kat. Nodig hem op gezette tijden uit tot een spelletje of poetsbeurt. Reageert uw kat verstoord of gestrest op uw (op dat moment) onverwachte aandacht, forceer dan niets. Daarvan zal hij alleen maar meer van streek raken. Misschien zal hij zijn ongenoegen zelfs uiten door naar u uit te halen.

Gedragsproblemen oplossen

Wanneer er bestaande gedragsproblemen zijn die u omwille van de goede vrede voorheen heeft geduld, dan is het ruim vóór de komst van een baby hét moment om daar mee aan de slag te gaan. De drukte rondom die nieuwe, kleine hummel zullen de problemen immers waarschijnlijk alleen maar erger maken.

Gewoonten

Als de baby er is, probeer dan tijd vrij te maken voor uw kat en houd zijn gewoonten in stand. Voorspelbaarheid is heel belangrijk voor katten. Als u het de eerste tijd te druk heeft om zowel voor uw baby als uw kat te zorgen, kunt u uw partner (of anders vrienden of familie die uw kat kennen), vragen met de kat te spelen en knuffelen, juist als de baby erbij is. Zo bevordert u bij de kat een positieve associatie met de baby.

Vluchtgedrag

Houd uw kat nooit tegen als hij bij kinderen vandaan probeert te rennen. Dit vluchtgedrag is een natuurlijke reactie op iets onbekends. Als u hem tegenhoudt, veroorzaakt u alleen maar stress en angst. Het lokt zelfs agressie uit als de kat denkt dat hij in de val zit en geen controle meer heeft over de situatie.

De eerste dag

Zeker de eerste dag dat uw baby in huis is, zal bepalend zijn voor uw kat. Als u bovenstaande adviezen heeft gevolgd, zal uw kat zich hopelijk niet meteen afkeren van de kleine nieuwkomer. In elk geval kunt u uw kat helpen door verdampers met rustgevende feromonen in huis te plaatsen, vooral op plekken die uw kat zal associëren met de baby. U kunt ook proberen uw kat ‘om te kopen’ met een lekkere snack die hij anders weinig of nooit krijgt. Ook hier kan spel of het geven van wat lekkers, juist als de baby erbij is, helpen een positief beeld van de baby bij de kat te creëren.

Kruipende baby's

Voor sommige katten worden baby’s pas verontrustend als ze na verloop van tijd mobieler worden. Een kruipende of wankelende baby kan een kat onverwachts doen opschrikken met zijn gekrijs en geschreeuw en onvoorspelbare arm- en beenbewegingen. In deze fase wordt het nog belangrijker dat de kat zich terug kan trekken op een veilige plek. Het kan verstandig zijn om uzelf tussen uw baby en de kat op te stellen, om onverwachte aanrakingen te voorkomen.

Respect voor de kat

Tot slot nog dit: maak uw kinderen er van jongs af aan van bewust dat huisdieren geen speelgoed zijn. Leer ze vanaf het eerste begin om uw kat met respect te behandelen en hem op de juiste manier te benaderen en aan te halen. Het biedt kinderen namelijk zoveel voordelen én plezier wanneer ze kunnen opgroeien naast gezonde, gelukkige huisdieren.