Ouderen en huisdieren

Huisdieren kunnen voor mensen van alle leeftijden een positieve aanvulling op hun leven zijn. In elke levensfase van de mens heeft het houden van huisdieren zijn eigen voor- en nadelen. Voor ouderen kunnen huisdieren bijvoorbeeld helpen bij gevoelens van eenzaamheid en om langer actief te blijven. Aan de andere kant kan het voor senioren soms een probleem worden om een huisdier te verzorgen.

Positieve effecten van huisdieren op ouderen

Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van huisdieren op oudere mensen. Hoewel niet alle onderzoeken dezelfde resultaten laten zien, kan er over het geheel gezegd worden dat huisdieren meerdere positieve effecten hebben op de geestelijke en lichamelijke gezondheid van ouderen.

Verminderen van eenzaamheid

Ouderen hebben vaker te maken met eenzaamheid. Dat kan komen door het overlijden van geliefden, maar ook doordat er soms minder contact is met andere mensen als iemand door het ouder worden geestelijke of lichamelijke problemen krijgt. Ook komt het voor dat ouderen moeten verhuizen naar een verzorgingshuis verder weg van familie en vrienden. Een huisdier kan deze leegte gedeeltelijk opvullen. Een huisdier geeft eenzame ouderen vaak weer een doel om te leven, iets om voor te zorgen en voor op te staan. Hierdoor zijn dag- en nachtritme en de stemming van ouderen met huisdieren vaak ook beter. Huisdieren zijn een ‘maatje’ maar zorgen ook voor een gespreksonderwerp, waardoor ouderen met huisdieren vaak sneller contact maken met andere mensen.

Therapie met dieren

De effecten van dieren op ouderen worden ook gebruikt bij therapie voor ouderen. Er zijn speciale therapieën ontwikkeld met huisdieren, de zogenaamde AAT (Animal Assisted Therapy) en er worden activiteiten met dieren georganiseerd, AAA (Animal Assisted Activities) voor onder andere het verminderen van eenzaamheid. Therapieën en activiteiten met zorgdieren in verzorgings- en verpleeghuizen worden tegenwoordig steeds populairder.

Effecten bij dementie

Er zijn veel onderzoeken gedaan naar het effect van huisdieren op ouderen met een vorm van dementie. Ook deze onderzoeken laten veel positieve effecten zien. In een onderzoek waarbij twee katten werden geplaatst op een dementie-afdeling, werd gevonden dat de mensen die daar leefden meer alert waren en minder hulpbehoevend gedrag vertoonden in vergelijking met bewoners van andere afdelingen. Deze positieve effecten bleken bovendien blijvend te zijn.

Stress verlagen

Het omgaan met huisdieren kan stress verlagen en daardoor ook de bloeddruk verlagen. Voor oudere mensen, die eerder last hebben van een verhoogde bloeddruk, kan het hebben van een huisdier dus goed zijn voor zowel hun geestelijke als lichamelijke gezondheid.

Mogelijke problemen

Aan het hebben van een huisdier zitten niet alleen positieve kanten, maar er kunnen ook problemen ontstaan. Sommige daarvan gelden voor iedereen, bij andere problemen kan een hogere leeftijd van de huisdiereigenaar een rol spelen.

Geestelijke of lichamelijke problemen

Het ouder worden brengt vroeg of laat lichamelijke en soms geestelijke veranderingen met zich mee. Deze kunnen voor problemen zorgen bij de verzorging van een huisdier. Honden hebben bijvoorbeeld veel beweging nodig en moeten meerdere keren per dag uitgelaten worden. Het kan zijn dat een oudere eigenaar dat op een gegeven moment niet meer zelf kan, doordat er lichamelijke beperkingen zijn ontstaan. Ook kan de geestelijke gezondheid van een oudere eigenaar soms achteruit gaan, waardoor dingen vergeten worden in de verzorging. Het is daarom verstandig om, zodra dit soort problemen naar voren komen, met familie en naasten dingen af te spreken over de zorg en verantwoordelijkheid voor het dier.

Verlies van een huisdier

Oudere eigenaren zijn vaak door hun eenzaamheid meer gehecht aan hun huisdier. Bovendien is het soms niet meer mogelijk om een nieuw dier aan te schaffen, door de gezondheid of leeftijd van de eigenaar of door het verhuizen naar een zorginstelling waar dieren niet zijn toegelaten. Hierdoor kan het verlies van een huisdier soms veel meer effect hebben op een oudere eigenaar dan op huisdiereigenaren van andere leeftijden. Ook hebben ouderen vaak minder sociale contacten, waardoor zij minder troost kunnen vinden bij familie of vrienden om dit verlies te verwerken.

Problemen binnen een zorginstelling

Als mensen met een huisdier in een zorginstelling voor ouderen wonen, kan dat soms problemen geven met andere bewoners of met personeelsleden. Zij kunnen bijvoorbeeld bang zijn voor het dier of een allergie voor het dier hebben. Het ligt aan de instelling hoe dit soort problemen opgelost worden.

Het aanschaffen van een huisdier op oudere leeftijd

Het hebben van een huisdier kan een verrijking zijn van uw leven en veel positieve effecten hebben, zeker ook als u al wat ouder bent. Bent u op leeftijd en denkt u erover om een nieuw huisdier aan te schaffen, dan is het wel verstandig met een aantal dingen rekening te houden.

Hoeveel intensief is de verzorging?

Als u oplopende lichamelijke of geestelijke problemen heeft, is het handig om van tevoren te bedenken wat voor diersoorten u nog zelfstandig kunt verzorgen en hoe lang u dat nog zult kunnen volhouden. Een hond heeft bijvoorbeeld dagelijks veel beweging nodig en zal meer onderhoud vragen dan een kanarie. Zoek een diersoort die bij u past en die u nog lang zelfstandig kunt verzorgen.

Hoe oud kan het dier worden?

Zoek vooraf uit hoe oud het huisdier wordt dat u wilt aanschaffen. Een papegaai die wel 60 jaar kan worden, zal u hoogstwaarschijnlijk overleven. Zo’n dier is dus vaak geen verstandige keuze. En ook andere dieren worden ouder dan u denkt: parkieten kunnen zeker wel 15 jaar oud worden. Als u toch besluit zulke dieren aan te schaffen, is het aan te raden voor de aanschaf al goed af te spreken waar het dier terecht kan als u er niet meer voor kunnen zorgen.

Een ouder dier

Denkt u ook eens aan de optie om een wat ouder dier aan te schaffen uit bijvoorbeeld het asiel. Daar zitten veel wat oudere dieren te wachten op een baasje. Hoewel ook voor hen de ouderdom soms met wat gebreken komt, hebben zij zeker voordelen: vaak zijn ze rustiger en hebben ze minder beweging nodig, terwijl ze wel graag geaaid worden of de warmte van uw schoot opzoeken.

Hulptroepen

Op sommige plaatsen zijn er organisaties met vrijwilligers die u kunnen helpen uw huisdier goed te verzorgen, bijvoorbeeld door uw hond uit te laten of u te helpen bij het verschonen van een verblijf. De Dierenbescherming heeft in een groeiend aantal gemeenten het project ‘Dierenbuddy’, waarbij vrijwilligers hulp bieden aan ouderen en chronisch zieken bij de verzorging van hun huisdier. En op veel plekken kunt u een uitlaatdienst inschakelen voor de hond. Zoiets kan een uitkomst zijn als het u zelf niet meer goed lukt. U kunt natuurlijk ook een afspraak maken met buren of familie. Houd er echter wel rekening mee dat het mogelijk is dat zij bijvoorbeeld verhuizen of minder tijd krijgen.

Goede afspraken

Wat voor dier u ook neemt, maak vooraf afspraken over wat er met uw dier moet gebeuren als het dier u overleeft. U kunt dit ook opnemen in uw testament. Ook als u plotseling (tijdelijk) niet meer in staat bent voor uw dier te zorgen, door bijvoorbeeld een ziekenhuisopname, moet er iemand zijn die uw dier kan verzorgen, hem van u kan overnemen of ervoor kan zorgen dat uw huisdier een goed nieuw adres krijgt. Dit geldt eigenlijk voor iedereen, ongeacht leeftijd, maar als u al wat ouder bent, is de kans op zo’n gebeurtenis nu eenmaal wat groter. Het geeft een rustig gevoel als u weet dat u alles goed geregeld heeft.