De meest voorkomende wormen bij de kat zijn de spoelworm (ook wel rondworm genoemd) en de lintworm. Beide wormen leven in het maagdarmkanaal. De meeste besmette katten vertonen geen symptomen van een worminfectie, maar een zware besmetting kan leiden tot gewichtsverlies, braken of diarree, irritatie rond de anus en groeivertraging, vooral bij jonge kittens.
Lintwormen zijn lange, platte wormen die bestaan uit verschillende stukjes, die segmenten worden genoemd. Lintwormeitjes worden uitgescheiden met de ontlasting doordat de segmenten, die vol eitjes zitten, loslaten. Deze segmenten lijken op rijstkorrels en kunnen soms gezien worden in de haren rondom de anus van de kat, in de ontlasting zelf of op de ligplaats van de kat.
De meeste voorkomende lintwormsoorten bij de kat zijn Dipylidium caninum en Taenia taeniaformis. Dypilidium wordt overgebracht door vlooien op de kat. Onvolwassen vlooien in de omgeving, larven genaamd, voeden zich onder andere met de eitjes van Dypilidium die uit de vacht van een besmette kat vallen. De infectie wordt overgebracht naar de kat, wanneer deze een besmette vlo inslikt als hij zichzelf wast. Het is daarom aannemelijk dat elke kat die last heeft van vlooien ook besmet is met Dypilidium en omgekeerd.
De andere lintworm, Taenia taeniaformis, wordt overgebracht op de kat via kleine knaagdieren (ratten en muizen). De eitjes worden opgegeten door deze knaagdiertjes en overgebracht naar de kat wanneer deze op jacht is en een besmet knaagdiertje opeet. Dit type lintworminfectie kan daarom voorkomen bij elke kat die (buiten) jaagt.
De rond- of spoelworm is de meest voorkomende darmparasiet bij de kat en ook hiervan bestaan er twee soorten, Toxocara cati en Toxascaris leonina. Eitjes van deze wormen worden overgebracht via de ontlasting en kunnen vanuit de omgeving opgenomen worden door andere katten. De infectie kan ook worden overgedragen door knaagdiertjes en vogels (die als tussengastheer dienen), die eitjes uit de omgeving hebben opgegeten en op hun beurt opgegeten worden door de kat.
Toxocara cati wordt ook uitgescheiden via de moedermelk van een poes aan haar kittens. Wanneer een poes wordt besmet met spoelwormen dan zullen enkele onvolwassen wormen (larven) in rust gaan in bepaalde lichaamsweefsels. Dit veroorzaakt geen schade, maar zodra de poes kittens heeft geworpen ontwaken de larven en trekken naar de melkklieren waar ze uitgescheiden worden via de melk. Dit is een veelvoorkomende infectieroute en daarom gaan we er vanuit dat de meeste kittens besmet worden met Toxocara cati.
Behandelschema kittens
Omdat we er vanuit kunnen gaan dat bijna alle kittens besmet worden met spoelwormen, is het belangrijk om op jonge leeftijd al regelmatig te ontwormen. Kittens moeten ontwormd worden met een middel dat de spoelworm(larven) bestrijdt. De eerste ontworming wordt gedaan op een leeftijd van drie weken. Herhaal dit daarna iedere twee weken, tot twee weken na het spenen. Ontworm vervolgens maandelijks tot een leeftijd van een half jaar. Daarna kan het schema van volwassen katten gevolgd worden.
Lintwormen vormen in de meeste gevallen alleen een probleem bij oudere katten.
Behandelschema volwassen katten
Een nauwkeurig advies over hoe vaak ontwormd moet worden, hangt onder andere af van het feit of de kat binnenshuis leeft of ook buiten komt, of hij jaagt en of de kat regelmatig behandeld wordt tegen vlooien (vlooien kunnen zich besmetten na een bloedmaaltijd bij de kat).
Een algemene richtlijn is dat een buitenkat tenminste vier keer per jaar behandeld moet worden tegen spoel- en lintwormen. Bij een kat die uitsluitend in huis leeft, kan het voldoende zijn om een tot twee keer per jaar te behandelen tegen spoelwormen.
In sommige gevallen kunnen extra behandelingen tegen spoel- en/of lintworminfecties nodig zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval als er in uw huishouden jonge kinderen of mensen zijn met een verminderde afweer. Ook als u rauw vlees voert of er een vlooienplaag is geweest, kan extra behandeling verstandig zijn. Bij drachtige poezen of poezen met kittens is er ook behandeling op maat nodig. Overleg dit met uw dierenarts.
In plaats van standaard volgens een schema ontwormen kan men er ook voor kiezen om regelmatig een ontlastingsonderzoek te laten doen. Als er dan wormeneitjes worden gevonden, moet er ontwormd worden. Een ontlastingsonderzoek geeft geen 100% garantie dat uw kat niet besmet is als er geen eitjes worden gevonden. Als er weinig eitjes zijn of als uw kat al wel besmet is maar er nog geen nieuwe eitjes zijn ontstaan die worden uitgescheiden, dan kan het zijn dat er in de ontlasting (nog) niks wordt gevonden.
Kiest u voor ontlastingsonderzoek voordat u ontwormt, overleg dan met uw dierenarts hoe vaak dit is aan te raden. Voor binnenkatten is een tot twee keer per jaar meestal afdoende. Voert u rauw vlees, doe dan minimaal vier keer per jaar onderzoek. Voor buitenkatten moet een ontlastingsonderzoek ook minimaal vier keer per jaar uitgevoerd worden.
Er zijn diverse ontwormingsmiddelen op de markt. U kunt deze kopen bij sommige supermarkten, bij dierenspeciaalzaken en bij uw dierenarts. Veel van deze middelen zijn echter niet erg effectief en daarom is het belangrijk om een goed advies in te winnen bij uw dierenarts of dierenspeciaalzaak alvorens een product te kiezen.
Sommige ontwormingsmiddelen bestrijden zowel de spoel- als lintworm, terwijl andere alleen werkzaam zijn tegen één van beide. Het is daarom belangrijk om een geschikt product te kiezen dat past bij de levensstijl van uw kat.
In het verleden waren er alleen tabletten verkrijgbaar om de kat te ontwormen. Het is echter lang niet altijd even gemakkelijk om een kat een pil toe te dienen. Een handig hulpmiddel hierbij is een spuitje gevuld met 2 - 3 ml water dat u in de bek van uw kat leegspuit na ingeven van de pil, om het slikken te stimuleren. “Pillenschieters” kunnen een handig hulpmiddel zijn, maar er moet voorzichtig mee worden omgegaan om beschadigingen van de bek en keel te voorkomen bij onjuist of te ruw gebruik.
Naast pillen zijn ontwormingsmiddelen ook verkrijgbaar in vloeibare vorm, als pasta, in korrelvorm, als injectie en als spot-on (druppels in de nek). Raadpleeg uw dierenarts of dierenspeciaalzaak voor meer informatie.
Spoelwormen zijn ook besmettelijk voor de mens, niet de volwassen vorm maar de larven. Er zijn enkele gevallen beschreven waarbij kinderen eitjes opnamen en schade opliepen aan hun ogen en zelfs blind werden. Dit was het gevolg van de rondtrekkende larven die op hun trektocht door het lichaam allerlei weefsels beschadigen.
Lintworminfecties bij de mens komen niet veel voor, maar kunnen in een enkel geval optreden. Meestal betreft het hier kinderen die vlooien hebben binnen gekregen die besmet waren met de larven van de lintworm.
Regelmatig ontwormen van uw kat en een regelmatige behandeling tegen vlooien minimaliseert het risico op lintworminfecties.
